کارآفرینی در باره کارگاه تولید موزائیکگنبد عالي ابرکوه به عنوان نخستين اثر تاريخي ثبت شده استان يزد نمونه اي از هنر معماري بي نظير ايراني است.
این اثر ماندگار در سال 1312 به شماره 195 در فهرست آثار ملي کشور ثبت شد.
گنبد عالي شهرستان ابرکوه‘ يکي از بناهاي سنگي دوره ديلميان و مربوط به سال ۴۴۸ هجری قمری و نمونه اي از هنر معماري ايراني است که روي تپه اي در مسير جاده ابرکوه به بخش بهمن واقع شده است. این بنای عظیم از مستحکم ترین بناهای قرن پنجم هجری به شمار می رود.
مقبره مذکور که از نمونه هاي جالب توجه معماري در نوع خود محسوب مي شود به صورت هشت ضلعي از سنگ و ساروج بنا شده و گنبد بر فراز آن قرار دارد.
پايه آن هشت گوش‘ اضلاع کوچکتر آن 4/5 متر و اضلاع بزرگتر 6/8 متر و ضلع بين اين دو هم
2/3 متر است.
در پاي گلوي گنبد، کتيبه اي به خط کوفي ديده مي شود که حروف آن را با آجر تراشيده و در داخل متن کتيبه کار گذاشته اند.
در داخل گنبد‘ سرداب وسيعي ديده مي شود که مدخل ورودي آن نيز در داخل گنبد قرار دارد.
جالب ترين اثر بقعه، کتيبه زيباي آجري پاي گلوي گنبد مي باشد که بر روي آن مطالبي حک شده است.
در داخل مقبره‘ يک سرداب واقع شده که مدخل ورودي آن روبروي در ورودي گنبد قرار دارد.
مصالح ساختماني بنا، سنگ هاي طبيعي کوهستان و ساروج است که بر فراز صخره هاي طبيعي کوهستان بنا شده و به همين علت با وجود زلزله هاي پي در پي منطقه‘ کوچکترين خللي در ارکان آن بوجود نيامده است.
يک مدخل نيز در ضلع شمالي گنبد قرار دارد که بر سرداب زيرين مقبره راه دارد.
در اين بنا سه رديف مقرنس زير پايه گنبد و دو رشته کتيبه به خط کوفي بنائي از آجر برجسته وجود دارد که يکي زير مقرنس ها و ديگري بربالاي ورودي قرار گرفته است.
بالاي سر در ورودي‘ داراي کتيبه اي از آجر با خط بنائي است که جملاتي بر روي آن حک شده است.
گنبد عالي ابرکوه، مقبره و مدفن عميدالدين شمس الدوله نوه نصربن حسن بن فيروزان ديلمي است که در دوره حکومت سلجوقيان به حکومت ابرکوه منصوب شده بود. از نظر طرح‘ بناي مذکور‘ شبيه بناهاي قرون سوم و چهارم هجري است.
350 اثر تاريخي در شهر باستانی ابرکوه شناسايي شده که تاکنون 112 اثر‘ آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
تبلیغات
